29 mei 2024
Leestijd: ca. 4 minuten
Gastauteur: Melle L. Berg
Zo nu en dan kan ik wel een beetje een klootzak zijn. Zo is het vrij provocatief als ik met een fedora op naar een universiteitsbezetting ga. Wanneer ik een hoed draag, zie je namelijk meteen dat ik voor een deel van Joodse komaf ben. Op foute grappen – die ik mij als kleinzoon van een holocaustoverlevende wat makkelijker kan permitteren dan menig ander – na, doe ik eigenlijk niets met die achtergrond. Ik leef mijn leven immers ook niet Limburgs of Duits sprekend, noch bezoek ik elke zondag een kerk (al doen de meeste katholieken dat ook niet). Sinds de pogrom van 7 oktober 2023 voel ik mij echter ietsjes sterker met mijn Joodse achtergrond verbonden; al was het maar om de blikken die ik sindsdien in de supermarkt in Overvecht ontvang.
Ik ben niet activistisch ingesteld, maar ik heb de verdwaalde groepjes flyeruitdelers voor Palestina en Taiwan op pleinen altijd uiterst sympathiek gevonden. Afgelopen jaar ben ik ook niet meegegaan met de Utrechtse lustrumreis naar Israël, omdat ik moreel best wel wat problemen met Israël heb (en omdat de reis nogal duur was, maar dat terzijde). Allereerst vind ik het idee van een religieuze staat belachelijk. Daarbij vind ik de legitimering van het Israëlisch bestaansrecht aan de hand van de holocaust – terwijl de oprichting van Israël daarvoor al in gang was – een teleologische lezing van de geschiedenis, over de rug van de slachtoffers (omgekomen en overlevend) van de zwaarste genocide die ooit heeft plaatsgevonden. De holocaust heeft nog altijd zijn weerslag op nazaten van deze slachtoffers. Dat iemand als Netanyahu – de Erdogan van Israël – dit vervolgens gebruikt of laat gebruiken om zijn misdragingen steeds maar goed te praten, schiet bij mij enorm in het verkeerde keelgat.
“Als je wat van de situatie weet, vraag je je natuurlijk af waarom het de afgelopen twintig jaar bij enkele flyeruitdelers is gebleven en waar al die protesterende mensen al die tijd zijn geweest.”
Ondanks dit alles ben ik nog altijd niet voor Hamas. Dat zou natuurlijk idioot zijn. Toch zijn andere mensen blijkbaar zo idioot. Waarom anders is je reactie op het huidige conflict dat Israël een “terreur-” en “apartheidsstaat” is, terwijl de andere kant niet fout schijnt te zitten. Als je wat van de situatie weet, vraag je je natuurlijk af waarom het de afgelopen twintig jaar bij enkele flyeruitdelers is gebleven en waar al die protesterende mensen al die tijd zijn geweest. Nu dan, nu zijn ze er opeens, zij het met een ongelukkige timing. In mijn ‘stadsie’ kon ik daarom afgelopen week ook aanschouwen hoe Hamassupporters en linkse studenten die geen idee hebben wat er achter zo’n actie kan zitten, de binnenplaats van de bibliotheek en een onderwijsgebouw van mijn faculteit bezetten. Ik ben dat dan ook gaan doen, met fedora op, dus.
Nog nooit ben ik met zodanig veel zodanig intense blikken van haat aangekeken als toen. Vooraleer jij nu als lezer denkt ‘o, meneer Berg moest even Marokkanen afzeiken…’: ik werd niet door demonstranten met een Arabische achtergrond zo aangekeken. Het waren vrijwel uitsluitend studentes met een uiterlijk dat een naam als Anne-Fleur oproept. Dan word ik dus echt bang. Als ik straks niet over straat zou kunnen met een hoed, die ik overigens gewoon tegen de zon draag, zijn we gewoon terug bij af. Dan is het antisemitisme dat nog steeds zo dicht onder de oppervlakte van onze cultuur zit (zoek maar eens op wat ‘The Passion’ voor iets is), gewoon terug aan de oppervlakte. Leden van het langst en zwaarst gediscrimineerde volk in onze geschiedenis mogen dan opnieuw vrezen voor hun bestaansrecht als persoon. Voor mij is het makkelijk: ik zet dan maar gewoon geen hoed op, dan zie je er weinig van. Ik geloof al die dingen toch niet, dat doet mijn Joodse familie al generaties lang niet, maar het zou je geloof maar wel zijn. Ik hoop dat er zo snel mogelijk vrede zal zijn. Ik hoop ook dat er zo min mogelijk mensenlevens verder verloren zullen gaan. Ik hoop vooral voor ons in Nederland dat denken als nu opkomt snel weer zal vervagen en dat de meerderheid – die onder andere dankzij de context van de Tweede Wereldoorlog dezelfde kant kiest als ik – ook de overhand zal behouden in de publieke opinie. Je hoeft geen kant te kiezen, Hamas en Likud zijn allemaal klootzakken, maar als je een kant kiest: kies nooit de kant van antisemitisme.
