Klimaatkapitalisme: een perfecte combinatie – Interview met Jacqueline van den Ende

De echte ‘drivers of change’ zitten niet in Den Haag, maar in Veldhoven, Eindhoven en Delft. Toen president Kennedy in 1961 de ‘Space Race’ aankondigde, waren het de ingenieurs en wetenschappers die ervoor zorgden dat in 1969 voor het eerst een man op de maan landde. Als beleidsmakers bepalen wat er moet gebeuren, zijn het innovatie en technologie die bepalen hoe ver we komen. Daarom heeft CEO Jacqueline van den Ende met haar fondsenhuis Carbon Equity inmiddels miljoenen opgehaald om te investeren in technologische innovaties. “Als investeerder heb ik geleerd dat geld bepaalt wat er gebeurt in de wereld en om die beter te maken, ga ik kapitaal gebruiken.’’

Hoe vertellen jullie het verhaal van Carbon Equity op zo’n manier dat je een breder publiek trekt dan alleen ‘geitenwollensokkentypes’?

“Toen ik twee jaar geleden begon, dacht ik dat we alleen maar ‘mission aligned maxes’ zouden trekken. Maar vijftig procent investeert primair met een financiële bril op. We leven in een kapitalistische maatschappij waarin geld stuurt. Ik realiseerde mezelf dat als je de wereld wil veranderen je geld nodig hebt. Dus ik vroeg me af: hoe kan je kapitaal inzetten om het klimaat te verbeteren? Er gaan triljoenen naar duurzame ETF-mandjes op de beurs, maar de impact daarvan is nihil. De andere observatie die ik maakte was dat de komende dertig jaar de hele economie transformeert van een fossiele economie naar een fossielvrije economie: er is dus geen grotere investeringskans dan deze. Daarom ben ik begonnen met Carbon Equity, dat het voor private investeerders mogelijk maakt om te investeren in technische klimaatoplossingen voordat ze beursgenoteerd zijn.”

Welke bedrijven zitten er in het portfolio van Carbon Equity?

“Elke oplossing die we nu onder de zon hebben om het broeikasgasprobleem op te lossen: bijvoorbeeld agrifood (van het ontwikkelen van kunstmatig vlees tot stikstofvrije kunstmest) tot mobiliteitsoplossingen. We investeren niet in individuele bedrijven, maar in zogenaamde venture capital en private equity fondsen, waardoor je in een mandje van bedrijven investeert, vergelijkbaar met een EFT op de beurs. Je kan ofwel in beursgenoteerde bedrijven investeren of in niet-beursgenoteerde bedrijven. Als particulier kan je alleen maar op de beurs beleggen: als je een aandeel Tesla koopt, koop je die over van iemand anders en gaat er geen extra geld naar het bedrijf: de cake wordt niet groter. Het effect op de reële economie is nihil. Maar als je investeert in de private markt, heeft dat wel effect: het investeren in start-ups, scale-ups of mkb-bedrijven. Je geld gaat euro voor euro in die bedrijven. Je kan via individuele bedrijven of crowdfundingplatformen investeren, maar dat is extreem risicovol. Dus wat doen professionele investeerders? Die investeren in wat je noemt durfkapitaalfondsen, ofwel private-equityfondsen. Dat fonds is een zak geld die wordt geïnvesteerd in alles dat zit tussen start-ups en volwassen bedrijven om rendement te maken. In dit geval ook om impact te hebben. Als typische particulier kom je niet in zo’n fonds. Vaak heb je vijf miljoen euro nodig om daarin te mogen investeren. Daarom heeft Carbon Equity die grens van vijf miljoen euro naar een ton gebracht. Binnenkort gaan we dat naar vijfentwintigduizend euro brengen. Daardoor wordt het voor veel meer mensen mogelijk om te investeren in echte klimaatoplossingen voordat die bedrijven naar de beurs gaan: het is een beetje alsof je in Tesla kon investeren vóórdat het naar de beurs ging, toen het nog maar 100 miljoen waard was.”

Hoe vinden jullie de beste bedrijven die oplossingen bieden tegen klimaatverandering? Veel innovaties blijken toch haken en ogen te hebben. Batterijen die energie opslaan uit renewables bijvoorbeeld. Dat blijkt toch lastiger dan gedacht. Innovaties klinken soms te mooi om waar te zijn, precies omdat dat soms ook zo is. 

“Carbon Equitiy investeert niet direct in bedrijven. We vinden wereldwijd de allerbeste klimaatinvesteringsexperts die een eigen fonds hebben waarin zij specialist zijn, bijvoorbeeld mobiliteitsoplossingen, agrifoodoplossingen of duurzame industrie. Daarmee maken wij het mogelijk voor particulieren om hierin te investeren. Als je in een portefeuille van twintig bedrijven investeert, zullen waarschijnlijk twee tot vier van die bedrijven mega succesvol zijn, dan worden misschien wel ‘unicorns’, bedrijven die miljarden waard worden. Zeventig procent van de portefeuille zal het redelijk doen, die zullen twee tot drie keer zoveel waard worden en een aantal zal gewoon failliet gaan. Bij Carbon Equity investeer je in tweehonderd bedrijven tegelijkertijd, waardoor het risico gemitigeerd wordt. Het is risicovoller dan beleggen in aandelen. Private Equity is typisch wat risicovoller, maar daar tegenover staat ook een hoger rendement.”

Kan je een voorbeeld geven van een ‘unicorn’ binnen Carbon Equity?

“Een van onze bedrijven ‘Form Energy’, een Amerikaans bedrijf dat gigabatterijen maakt: ijzeren batterijen die een omkeerbaar verroestingproces hebben. Als er elektriciteit wordt opgewekt door bijvoorbeeld een zonneveld, dan ontroest de batterij. Als er s ’nachts geen energie is, dan stroomt er geen elektriciteit door de batterij ontstaat er een verroestingproces.  In dat omkeerbare verroestingproces kan deze tot honderd uur aan elektriciteit opslaan tegen tien procent van de kosten van lithiumbatterijen.”

Sinds kort heeft India meer inwoners dan elk land op de wereld. Met een groeiende middenklasse zal er meer geconsumeerd worden. Ook de bevolking van veel Afrikaanse landen zal naar verwachting exponentieel groeien. Bij Carbon Equity zitten vooral bedrijven uit Europa en de VS. Hebben jullie ook toegang tot deze afzetmarkten?

“Ik heb zelf in Manilla, in de Filipijnen, gewoond. Steden verrijzen daar overnight. Bij toekomstige stedenbouw komt veel kijken. Daar komt klimaatverandering ook nog bij. Airconditioning is heel relevant. Hoe kun je gebouwen verhitten en verkoelen? Er komen iets van een miljard airconditioners bij tegen 2050. Dan heb je ook nog de industrie: cement, staal en chemicaliën. Dat zij hele grote uitstoters van CO₂, denk aan Tata Steel. Elektrificatie van staal en CO₂-vrij cement zijn hele belangrijke oplossingen. Cement alleen al is verantwoordelijk voor zeven procent van de wereldwijde CO₂-uitstoot: drie keer zoveel als de totale wereldwijde luchtvaart. Cement wordt gemaakt van een soort calcium lyme stone, dat wordt via een chemisch proces gespleten in twee atomen, in CO₂ en een ander atoom. In het productieproces van cement wordt kalksteen gesplitst in kalk en CO₂. Elke maand alleen al wordt er een stad zo groot als New York City aan vastgoed bijgebouwd. Een van onze bedrijven in ons portfolio is Carbon Cure. Zij vangen CO₂ af in de fabriek en dan injecteren ze de CO₂ in het cement. Een ander bedrijf is bezig om het cementproces te elektrificeren, in plaats van met fossiele brandstoffen. Weer een ander zegt: ‘We moeten helemaal anders nadenken over cement’. Die gebruiken biotechnologie om CO2-vrij cement te ontwikkelen. Dat zijn allemaal verschillende start- en scale-ups die bezig zijn met innovatie om datzelfde probleem op te lossen. Als je een oplossing hebt die en beter is voor het klimaat en uiteindelijk hetzelfde kost, heb je een markt van vele miljarden.”