28 juni 2023
Leestijd: ca. 12 minuten
Tekst: Romein de Klerk
Jan Roos (1977), journalist, voormalig politicus en succesvol YouTuber. Zijn naam roept bij velen weerstand op en Roos is misschien wel de meest gecancelde man in het Nederlandse medialandschap. Roos verwierf bekendheid door zijn compromisloze stijl van interviewen, altijd scherp, provocerend, op de man en soms irritant. Het maakt hem tot een bijzondere persoonlijkheid en Roos is zowel gehaat als geliefd. Na een mislukt politiek avontuur bij VoorNederland (VNL) verdween Roos van de radar, waarna hij later terug zou komen als Youtuber. Nu draait hij samen met Dennis Schouten een van Nederlands grootste juice-channels genaamd Roddelpraat. Maar is praten over juice niet onbevredigend voor een man die jarenlang zo politiek geëngageerd was? Hoe kijkt Roos terug op zijn stap naar de politiek en wat gaat er volgens hem mis in het huidige medialandschap? Is Roos niet slachtoffer geworden van dat wat hem nu zelf ook verweten wordt; een trial by media? De Driemaster zocht Roos op in het noordelijke Bergen en sprak hem hierover. Het vuur in Jan Roos is niet verdwenen, nog voor er écht een vraag is gesteld, brandt hij los.
De mainstream media zijn extreem gepolitiseerd. Toen ik bij Pauw en Jinek zat als lijsttrekker van VNL ben ik gewoon in een val getrapt. Ze hadden mij daarvoor al anderhalve dag vermoeid met een redactrice die mij belde over onze cijfers en ons doorgerekende programma. Ik dacht dat dat een vrij inhoudelijk interview zou worden maar het bleek een soort valstrik om mij in slaap te wiegen. Uiteindelijk ging het alleen maar over mijn uitspraken van vijf jaar daarvoor in een satirisch avondprogramma. Dat was heel zielig en geeft aan hoe extreem gepolitiseerd de media zijn en hoe ziek de NPO (Nederlandse Publieke Omroep) te werk gaat. Als Jesse Klaver daar zijn communistische gebral over ons uitbraakt is mevrouw Jinek helemaal niet kritisch. Terwijl wat die man zegt vernietigend is voor ons land, onze economie en onze cultuur. Dat mag allemaal, maar als ik een partij begin waarbij ik de economie van ons land groter wil maken en van invloed van buitenaf wil beschermen, word ik afgeschreven als een idioot.
Voor mij is dat de reden geweest dat de mainstream media en de Nederlandse politiek driewerf de tering kunnen genieten.
Wij hebben het in Nederland over corruptie in andere landen maar wij zijn op weg om een van de meest corrupte landen van Europa te worden. Dat was altijd Oekraïne, maar de leider van jouw moederpartij heeft nu via Twitter gemeld dat wij twee en een half miljard steken in Oekraïne om een oorlog te winnen. Ik kan mij niet herinneren dat dat in zowel de Eerste als Tweede Kamer besproken is. In Nederland zijn wij ook corrupt, maar op een heel andere manier. Mensen die hier geld wegsluizen zijn onderdeel van het hele gebeuren. Dat gebeurt niet stiekem en zwart, zoals dat in Italië het geval is, maar op een witte manier.”
Dat is nogal wat. Waar doel je dan op?
Denk aan een Richard de Mos in Den Haag die van zijn bed wordt gelicht. Hij is nu al drie jaar verdacht van het aannemen van een geldsom voor zijn campagne. Dat zou hij dan gekregen hebben van een lullig danscentrumpje en die man zijn hele carrière is naar de tyfus geholpen. Het gaat hier om een plaatselijke partij die geen subsidie krijgt. Als we dan gaan naar jouw moederpartij, de VVD, die krijgt miljoenen van de firma Zadelhoff, een van de grootste vastgoedboeren van dit land. Zadelhoff verdient miljarden maar heeft daar wel heel veel contracten, goedkeuringen en handtekeningen voor nodig. Het is die club die miljoenen steekt in een landelijke partij die al subsidie krijgt. Mark Rutte wordt niet van zijn nest gelicht. Dát is corruptie. Niet een of ander plaatselijk kut partijtje dat het moet hebben van giften. Hier kraait geen haan naar, ook niet in de landelijke media. Dat is de grootste corruptie van dit land, dat samenspel tussen politiek en mainstream media. Wij hebben geen kritische oppositie in de Tweede Kamer, de coalitiepartijen zijn gewoon slaven van het kabinet, ze controleren niet meer, en ook de journalistiek, als laatste hoop, is door en door rot. Er worden nergens meer kritische vragen gesteld maar het lijkt niemand echt uit te maken. In de krant lees je dat we veertien procent inflatie hebben vanwege de oorlog in Oekraïne maar voor de oorlog hadden we al twaalf procent. Het zijn journalisten die dat opschrijven.”
Waarom vertel je mij dat nu, maar maak je geen politieke uitzending voor Roddelpraat?
Ik ben tien tot twaalf jaar alleen maar versleten voor extreemrechts en nazi. Tegen mij is altijd gezegd: ‘je hebt wel veel talent, maar we vinden jou een ongeleid projectiel’. Dat betekent dat ze mij niet aan een halsbandje hebben. Zet nu een willekeurig NPO-programma aan en iedereen zegt hetzelfde. Als je de vinger op de zere plek legt, waarvan ik denk dat ik het doe, is er geen plek voor jou in Nederland. Zelfs op een roeptoeter platform als Twitter ben ik verwijderd. Daarover hoor je in de media niets, ‘want het is die extreemrechtse nazi Jan Roos’. Ik ben onrechtmatig met honderdtachtigduizend volgers van een platform verwijderd. Ik ben onrechtmatig met Roddelpraat uit een publieksprijs geflikkerd. Dat is gewoon politiek gemotiveerd. Ik maak geen politieke uitzending omdat het paarlen voor de zwijnen is. Ze zoeken het maar uit. Ik ben niet voor niets nieuwtjes gaan vertellen over BN’ers die mij niet interesseren.
Wat ik aan het doen ben met Roddelpraat is een middelvinger naar de hele Nederlandse maatschappij.
Jij hebt eigenlijk opgegeven?
Per definitie. Het heeft geen zin. Toen ik bij PowNed parlementaire journalistiek bezigde, stelde ik betere en kritischere vragen dan mensen die zich al heel lang op de borst kloppen omdat ze bij de Volkskrant of de NOS (Nederlandse Omroep Stichting) werken. Die mensen zijn doorgeefluiken van de macht en zij zijn niet bezig met het vervullen van hun journalistieke taak. Ik werd extreem rechts genoemd door dezelfde mensen omdat ik kritische vragen stelde. Toen ik campagneleider was van het Oekraïne-referendum werd alles wat ik heb gezegd door kenners en journalisten weggezet als idioterie. We zijn nu zeven jaar verder en alles is uitgekomen. Weet je hoe vaak ik gebeld ben? Niet. Ik stop ermee, je loopt gewoon gevaar als je tegen de meute ingaat. En voor wie? Voor wat? Ik heb ook gewoon kinderen om voor te zorgen. Ik heb het vijftien jaar gedaan, heb mijn successen behaald. Tegen de wind in fietsen wordt niet gepikt.
Mede initiatiefnemer Thierry Baudet gebruikte het Oekraïne-referendum wel succesvol als springplank en behaalde zetelwinst met FvD (Forum voor Democratie). Waarom lukte jou dat met VNL niet?
Hij had natuurlijk een veel betere campagne en ook een campagneteam. Zijn slogan was beter.
Wat had je achteraf anders gedaan met VNL?
Ik had het nooit moeten doen. Omdat het mij zo vreselijk veel gekost heeft. Vrienden, familie, carrière, financieel, alles eigenlijk. Ik ben ook met de verkeerde mensen in zee gegaan maar ik vind dat makkelijk om te zeggen. Zij waren niet capabel maar ik was zelf ook niet capabel genoeg om de kar te trekken. Mijn partijprogramma van toen staat overigens nog steeds als een huis. Dingen die daarin stonden worden nu langzaamaan omarmt. Ik heb destijds al gezegd dat je defensie niet volledig kan vernietigen. Ik startte met VNL omdat ik vond dat er een goede rechtse partij moest komen. Toen ik uit het Oekraïne-referendum kwam, zag ik hoe corrupt politiek Nederland en de journalistiek was. Het was verschrikkelijk om aan te zien. Ik wist niet dat het zo erg was.
Ik ben gebeld door de Minister van Buitenlandse zaken om te onderhandelen over de uitslag van het Oekraïne-referendum.
Volgens mij hoef je over de uitslag van een referendum niet te onderhandelen. Mainstream media hebben tot de dag voor de verkiezingen alleen maar geroepen dat ja-stemmen heel goed zou zijn voor Nederland. Er was helemaal niets binnen dat verdrag goed voor Nederland. Nederlanders stemmen overwegend rechts maar alle instituties zijn links. Ik was zo verbaasd over wat daar gebeurde, dat was voor mij de aanleiding om met VNL te starten. Nadien is het alleen maar erger geworden, wij werden in Nederland in 2021 bedolven onder een tsunami van mevrouw Kaag. Dat ging zo ver dat D66 meewerkte aan een documentaire op de NPO. De baas van de NPO kreeg daarna wethouderschap D66 in Amsterdam. Dat is van het niveau Zimbabwe en we doen hier alsof het normaal is.
We zijn gek geworden. Media die dat goedpraten of wegwuiven, het is absurd. We zitten in Zimbabwe aan de Noordzee.
Is het politieke gat dat je wilde vullen uiteindelijk gevuld?
Nee, totaal niet. Thierry had goud in handen, ik heb hem op een gegeven moment ook gesteund omdat ik zag dat dat een rechtse, licht liberale, volkspartij kon worden. Ik ben op een partijbijeenkomst geweest in Barneveld. De VVD zou zijn vingers aflikken als je kijkt naar wat voor mensen daar rondliepen. De intelligentie, opbouw en opzet was echt heel goed. Toen zijn er natuurlijk wat draadjes bij die man losgeschoten en nu is het een radicale club geworden met mensen die geloven in dingen die niet eens in mijn dromen voorkomen. Daarmee is het gat juist groter geworden.
Zit JA21 niet in dat gat momenteel?
Die zou dat op kunnen vullen, maar die hebben natuurlijk die wind van een Joost Eerdmans aan het bewind. Die stemt tegen de motie van wantrouwen van Hugo de Jonge omdat het een bekende van hem is. Dan ben je niet geschikt. Er zijn nauwelijks goede rechtse geluiden in Nederland momenteel. Hoe kan het bijvoorbeeld in godsnaam dat de kindertjes van de JOVD als een stel gekkies van Extinction Rebellion of GroenLinks op klapstoeltjes in de branding gaan zitten met de boodschap dat we vaart moeten maken met klimaatdoelstellingen. Als de JOVD al zo diep ideologisch links is, vraag ik me af waar we heen gaan in dit land. Als de JOVD niet in de gaten heeft dat ze geen chapter van GroenLinks is, kun je wel zeggen dat rechtse politiek binnen de VVD uitgestorven is.
Je moet je doodschamen. Er zijn mensen die godverdomme niet kunnen vreten, die hun huis niet warm kunnen stoken. En wat gaat de JOVD doen? In de branding zitten met een paar klapstoelen.
Het is die klimaatbullshit van D66 die dit land financieel in de vernieling heeft geholpen. Je zit als JOVD onzin te propaganderen. Als je praktiserend rechts bent en je gelooft in klimaatbullshit, dan moet je zeggen dat we de duinen en dijken moeten ophogen. De VVD heeft ook nooit echt hard doorgezet als het ging om kernenergie, terwijl dat de oplossing zou zijn.
Politiek is duidelijk klaar voor jou. Het contrast met je huidige werk voor Roddelpraat lijkt groot. Zit er een diepere laag in Roddelpraat of is het écht zo simpel?
Nadat ik nul zetels wist te behalen was ik werkloos. Ik dacht dat iedereen even bij moest komen van het feit dat ik VNL gedaan had en dat ik wel weer gebeld zou worden, maar ik ben gewoon twee jaar niet gebeld. Pauw belde dan hooguit voor wat schadenfreude, maar dat soort interviews had ik wel een beetje gehad. Ik dacht dat ik mijn sporen had verdiend in radio, televisie en internet, maar het was allemaal klaar. Na een tijdje vroeg Dennis of ik Roddelpraat met hem wilde doen. Het maakte mij eigenlijk allemaal niets uit maar er zit wel een diepere laag in. Eigenlijk is het hetzelfde als wat ik deed met die reviews van eten op YouTube. Daarvoor had ik geprobeerd een politiek kanaal op te zetten, ik was toen nog enigszins geëngageerd, maar ik werd binnen een paar werken demonitized door Youtube omdat mijn uitspraken niet pasten binnen hun positive world community. Wat dat betekent weet niemand. Als je het vraagt krijg je een dik boekwerk waarin je dan je eigen fout mag zoeken. Ik vind dat van het niveau Animal Farm. Je weet nooit waarom ze je niet willen. Ik dacht ‘fuck you’, ik ga wel Danoontjes reviewen. We zijn zo ver gezakt dat niemand gebruik wil maken van je kennis en kunde. Mijn Danoontje-reviews liepen daarentegen als een tierelier, anderhalf miljoen weergaven per maand. Dat mag wel allemaal en daar verdien je dan serieus geld aan. Dat is ook de stand van de huidige Nederlandse media op dit moment. Als jij gewoon ongevaarlijk bent, lees: je hebt de juiste narratief te pakken, dan heb je carrièrekansen. Je verdient geld als je over toetjes praat maar wordt uitgesloten als je vraagtekens zet bij hoe het in dit land gaat. Toen Dennis mij vroeg voor Roddelpraat zei ik dat ik niets wist over BN’ers maar dat hoefde volgens hem ook niet. Het was gewoon even lachen en daar had ik wel behoefte aan na zoveel jaar zogenaamd serieus zijn en werkloosheid op de bank. Ik wilde weer lachen en houd ook wel van humor. Dat werd weer een knaller van een succes, zoals eigenlijk alles behalve mijn politieke carrière. Op een gegeven moment begon ik ook wel een dubbele laag te zien met Roddelpraat. Wij hebben het vaak over woke, pure fascisme. Wij hebben het over de idioterie die plaatsvindt in de media, de hypocrisie. Wij hebben John de Mol inmiddels meer schade toegebracht dan hij ons. Peter Gillis gaat gewoon van de buis, de val van The Voice met Marco Borsato en Ali B, het was allemaal Roddelpraat. Maar ze gunnen ons de primeur niet, ook al heb je enorme scoops. Het gaat niet om wat je zegt, maar om wie het zegt.
Valt Roddelpraat onder journalistiek?
Nee, natuurlijk niet. Heb je het wel eens gekeken?
Ik heb gekeken. Vind jij het niet een leeg bestaan na jouw journalistieke en politieke stappen?
Tja, leeg. Wat is leeg? Ik heb me daar wel eens gefrustreerd over gevoeld, maar dat is over. Er is niets zo erg als gefrustreerd zijn, maar je moet dat gewoon loslaten op een gegeven moment. Ik kan wel zeggen ‘ik wil een kritische talkshow’, maar waar dan, vriend?
Je kunt dat toch ook op YouTube starten?
Ja, en dan wordt het weer demonitized. Dat scheelt gewoon vierhonderdduizend euro per jaar hé, maat. Omdat ze ons niet leuk vinden.
Je kunt Roddelpraat toch ook draaiende houden. Dan kan een talkshow toch ook? Er zijn genoeg mensen die jouw rechtse geluid willen horen.
Weet ik niet. En dan ben ik weer de extreemrechtse gek. Het zou inderdaad kunnen maar Youtube zal er alles aan doen om het er gelijk weer af te krijgen. Zelfs Roddelpraat mag niet verdienen, verschijnt niet meer op de voorgesteld-pagina, komt niet meer in de trending lijst. Dat is pure discriminatie. Instituties moeten daar iets van zeggen, maar die vinden het prima dat ik gecanceld wordt. Volgens de uitspraak van de rechter ben ik onrechtmatig met Roddelpraat uit de Gouden Televizier-Ring gegooid. Dat hadden ze dus niet mogen doen, maar we kunnen de tyfus krijgen want we kunnen nog steeds niet meedoen en je betaalt je eigen advocaat. Ik ben daarmee vogelvrij verklaard door de rechter. De rechtszaak tegen Famke Louise verloren wij, ondanks het feit dat we aantoonden dat ze meineed pleegde. Die uitspraak bepaalt dat de vrijheid van meningsuiting per definitie altijd wijkt voor privacy. Ook van iemand met een publiek leven en een real-life soap. Het interpreteren van teksten is ons door de rechter verboden.
Wij liberalen houden ook van vrijheid van meningsuiting, maar waar ligt die grens? Is het moreel verantwoord om met Roddelpraat iemands carrière te beëindigen omdat Jan Roos vindt dat hij genoeg bewijs heeft?
Houd is even snel op. Roddelpraat is een satirisch programma. Ik denk dat dat niet uitmaakt. Wij zijn geen journalistiek programma en of we genoeg bewijs hebben of niet is aan ons.
Dat is makkelijk, dan verschuil je je achter satire.
Natuurlijk vinden mensen het niet leuk en raken mensen beschadigd. Er zijn heel veel mensen die al tientallen jaren in mainstream media werken die het helemaal niet erg vinden dat hele groeperingen worden gecanceld.
Dus omdat anderen zich daaraan schuldig maken, mag jij het ook?
Nou, ik ben niet het morele kompas dat anderen gaat vertellen hoe het wel en niet moet. Wij brengen nieuwtjes en bullshit over BN’ers. Soms is dat grappig en soms niet. Over het algemeen zijn de grote verhalen van journalistieke producties en er zitten ook knipoogjes bij. Ik ben geen moreel kompas, het interesseert me geen fluit.
De rechter bepaalt in Nederland waar de grens ligt. Ik ben jou geen verantwoording verschuldigd, vriend.
Doe je dan nu niet hetzelfde als waar je een paar jaar geleden zelf slachtoffer van bent geworden, een trial by media?
Ja, alleen ik doe het niet bij het NOS-journaal. Ik vind een programma waarin voornamelijk wordt gelachen en onzin verkocht wordt net iets anders dan het brengen als staatswaarheid. Ik denk dat als ik jou in de Volkskrant een teringlijer noem, dat een groter effect heeft dan als ik dat op Youtube doe. Daarnaast vertelde SBS en RTL jarenlang niets over hun eigen sterren die de fout in gingen.
BN’ers konden doen en laten wat ze wilden, zelfs als het ging om jonge meisjes. Daar hebben Roddelpraat en Yvonne Coldeweijer verandering in gebracht.
Ik vind een situatie waarbij mensen boven de wet staan veel erger dan dat er soms collateral damage voortkomt uit ons programma. Bij serieuze zaken maken we echt wel een afweging rondom bewijs maar we blijven geen journalistiek programma. Journalistieke regels slaan niet op ons, wij hanteren ze niet. Hooguit bedrijven we op sommige punten journalistiek, door een verhaal te vertellen en er bewijs bij te vinden, omdat je niet zomaar iemand kunt beschuldigen. Maar het per definitie geen journalistieke productie en wij doen niet aan moedwillig beschadigen.