7 april 2023
Leestijd: ca. 11 minuten
Auteur(s): Koenraad Aalders & Sara Ordeman
Het is verkiezingsdag. Uw redacteuren uit het Sticht en Zuiden banen zich in de trein een weg naar de Hofstad om aldaar in gesprek te gaan met onze landelijke voorlichter. Het is zonnig, met het soort zonnestralen dat je bedriegt dat de lente weer is aangebroken. Wanneer we Den Haag Centraal uitlopen, worden we alsnog verrast met rotkou. Voorjaar? Nog niet dus. Terwijl we naar de Lange Voorhout lopen, worden we ter hoogte het ministerie van Financiën tegemoet gelopen door Bram.
“Middag!” blèr ik. “Hoi! Hoi!” roept Sara opgewekt. Bram loopt ons tegemoet met een wat nonchalante houding en begroet ons vriendelijk. “Waar gaan we zo zitten?” vraagt Sara. “Ja, het is even chaos op het AS. We zijn bezig met het opnemen van een filmpje”. “Waarover gaat het?” Vraag ik. “Ja, het is in het kader het cannabisbeleid”. “Gaat Michiel een moddervette blunt op camera roken voor de vereniging? Wat onbaatzuchtig.” scherts ik. Bram giechelt. “Zonnetje schijnt. Terrasje?” Stel ik voor. Er wordt instemmend geknikt.
Terwijl we door de Lange Houtstraat lopen richting het Plein merkt Bram ineens op: “Voor de goede orde, ik ga géén vragen beantwoorden over volgend jaar”. Doelend op eventuele verdere landelijke bestuurlijke ambities.”We hadden nog niks gevraagd, maar wellicht is dat wel een interessante vraag voor straks, toch Sara?” grap ik.
We gaan zitten op een terrasje op het Plein. Pepsi Max, nul-punt-nulletje, glaasje water. De yuppen bij elkaar. Sara steekt af.
Sara: Eerst even reflectie over het afgelopen jaar. Tom Boer zag af van zijn aantreden als landelijk voorlichter en jij pakte uiteindelijk die handschoen toen op. Je had eigenlijk in eerste aanleg jezelf niet voor die rol gekandideerd, waarom uiteindelijk dan toch wel?
Bram: Ja, ik ben zéér haastig in het hoofdbestuur terechtgekomen, in twee weken moest ik héél mijn campagne voeren. Ik had altijd bij de JOVD gedacht: ik kom langs in Nijmegen en daar zijn dan vervolgens wat sprekers om naar te luisteren. Ik had een leuk studentenleven in Nijmegen en ik dacht er niet aan om naar Den Haag te gaan. Maar in de zomer merkte ik op enig moment dat ik het toch jammer vond dat ik in september klaar zou zijn als afdelingsvoorzitter. Dat was een gevoel dat ik enige tijd een beetje onderdrukte. Ik dacht: “Ik ga wel andere dingen doen”. Uiteindelijk heb ik toen toch split-second besloten om deze stap te nemen. Mijn gevoel was: “Let’s go! We gaan het doen!” Het is uiteindelijk allemaal wat chaotisch gegaan maar ik heb er geen seconde spijt van!
Sara: We komen als vereniging regelmatig in de media. Waardoor komt dat? Door jou? Of door de standpunten van de vereniging?
Bram: Ja, ik denk dat het door een combinatie van verschillende zaken komt. Ik ben de voorlichter, maar het komt zeker niet allemaal alleen maar door mij. Dat zou te veel eer zijn, want ik heb ook echt een leuk team, die ook wel echt serieuze discussies kunnen voeren. En met ieder stuk dat ik schrijf, kijken zij mee. Ik merk dat die bijdrage meehelpt. Ik doe dat echt samen. Wat naar mijn mening ook meehelpt is het nieuwe politieke programma dat we in juni (2022) hebben aangenomen. Dat programma was op sommige punten, zoals kansengelijkheid, toch een grote ruk naar links.
Ik vind het dan prachtig om als voorlichter met dat “nieuwe verhaal” aan de slag te gaan.
Sara: Daarover gesproken: er was behoorlijk wat kritiek aan jouw adres op de afgelopen ALV. Er gingen stemmen op die meenden dat het mediabeleid te links was. Jouw reactie op die kritiek was: “Ik blijf gewoon bij de inhoud van het politiek programma. Als je het er niet mee eens bent, dan moet je gewoon aanwezig zijn op ALV’s en het programma wijzigen.” Vind jij dan niet dat er ook nog enige sprake is van interpretatie van het programma door jou als voorlichter?
Bram: Ja, er is sprake van een eigen interpretatie, maar ik vind wel dat die behoorlijk overschat wordt.
Ik zal eerlijk bekennen dat ik mij bevind aan de progressieve kant van het politieke spectrum van de JOVD, maar ik meen − oprecht en uit de grond van mijn hart − dat die voorkeur nul-komma-nul een rol speelt.
Op bepaalde thema’s die nu politiek “hot” zijn zoals klimaat en kansengelijkheid hebben we gewoon een erg links/progressief verhaal. Het politiek programma is bijvoorbeeld dan weer op andere thema’s zoals slavernij excuses rechts: daar zijn we op tegen. En daar gaan we dan óók met evenveel energie en enthousiasme een rechts-conservatief verhaal over ophangen in de media.
Sara: Dus je gaat niet boven het programma hangen om daar een narratief uit op te maken en dat naar voren te brengen in de media?
Bram: Nee, dat niet. Kijk, bepaalde politieke thema’s zoals kansengelijkheid zijn “hot” − daar speelt Sander Schimmelpenninck ook een rol in − klimaat ook. En daar hebben wij een progressief antwoord op. Maar goed, op een gegeven moment kwam ook privacy ter sprake in het kader van anti-witwasbeleid. Daarbij slaagden we er ook in om een artikel over dat onderwerp te schrijven. Dat was geen progressief verhaal. Wat er langskomt in het publieke debat speelt dan een rol. Wat grotendeels ook aan het beeld heeft bijgedragen dat de JOVD een links of progressief verhaal heeft nu, is dat juist die thema’s “hot” zijn nu.
Koenraad: Maar Bram, in dat kader: het lukt je als voorlichter om vrij succesvol in de media te komen namens onze vereniging. Niemand twijfelt daaraan, denk ik ook. Maar hoe lukt dat dan? Wij hebben als JOVD over het algemeen een afwijkend verhaal van de VVD. Erg veel PJO’s praten daarentegen over het algemeen doodleuk de moederpartij na. Is het dan niet zo dat wij vaker in de media komen bij de gratie dat wij überhaupt een andere mening hebben dan de VVD?
Bram: Dat helpt zonder meer mee. Het is altijd politiek relevant wanneer wij de VVD tegenspreken, dat zal ook zo blijven. Alleen zijn er ook tal van andere standpunten waarin wij afwijken van de VVD, en dat boeit niemand wat. Het is niet zo dat wij bij een krant kunnen aankloppen met het verhaal “Wij hebben een andere mening dan de VVD”.(…) Het is iets wat helpt, maar niet bepalend is.
Sara: Hoe sta je tegenover de kritiek dat enerzijds gezegd wordt dat de inhoudelijke koers niet goed is, maar dat het anderzijds dan weer wel goed is dat we daadwerkelijk in de media komen.
Bram: Kijk, dat merk ik nu ook, als je hoofdbestuur gaat doen dan worden er honderd dingen tegen je gezegd en is het heel verleidelijk om bij negenennegentig dingen daarvan te zeggen: “Ach, ze hebben het niet begrepen”. Ik hou wel van eerlijkheid; af en toe heb ik dat idee ook weleens. Ik vind het vooral belangrijk om mezelf af te vragen waar dat vandaan komt. En ik denk dat ik daar een antwoord op heb. De JOVD is nu eenmaal een organisatie van soft-Groenlinks tot keihard JA21. En af en toe is dat voor een voorlichter, een voorzitter of een Driehoek lastig. Maar ik vind het wel heel waardevol en mooi dat wij een organisatie zijn waar je heel links of progressief tot conservatief-rechts kan zijn. Wat ik dan die mensen die zich niet herkennen in het mediabeleid zou willen meegeven: als je daar verandering in wil, dan moet dat niet achteraf.
Sara: Dus men moet aanwezig zijn bij de vergaderingen?
Bram: Daar moet het gebeuren, ja. Daar moet je het doen. En dat is niet omdat ik achteraf niet naar kritiek wil luisteren, maar dat is omdat we als Driehoek toch echt moeten voorkomen dat we gaan luisteren naar de meest vocale minderheid. Het is democratisch gelegitimeerd als het in het politiek programma staat. Als we het dan over de de laatste ALV hebben: ik heb daar niet gezeten met nare gevoelens, even goede vrienden. Ik vind het ook echt goed dat we binnen de JOVD ook zo’n discussiecultuur hebben. Ik ben denk ik ook trots dat wat we met de Driehoek doen tot discussie leidt. Daarvoor zitten we ook bij de JOVD. Maar dan denk ik wel bij mezelf, op het moment dat het merendeel van de moties sociaal-liberaal van aard is, het moeilijk wordt om met kritiek over de koers van het mediabeleid wat te doen. Ik zou graag willen dat die klassiek liberale groep, of conservatieve groep, even gedreven zou zijn in het schrijven van moties en dergelijke. Want ik zie ook wel dat de JOVD groter is dan het sociaal-liberalisme.
Koenraad: Ons programma stellen we eens in de vier jaar vast maar de JOVD is tegelijkertijd een vereniging met behoorlijk veel doorstroom. De generatie JOVD’ers van een jaar geleden kan bij wijze van spreken al fundamenteel anders tegen dingen aankijken dan de huidige generatie JOVD’ers. Hoe probeer je daarmee rekening te houden?
Bram: Daar houden we zeker rekening mee! We hebben ieder jaar een politieke cyclus, dan kan je dingen gewoon amenderen. Als we nu zouden bepalen dat erfbelasting diefstal is en dat wordt aangenomen, dan gaan we met evenveel energie op de conservatieve trommel slaan.
Koenraad: Zijn dingen dan ook echt in steen gegoten of is er dan nog ruimte voor mitsen en maren? Moet je als voorlichter ook niet zoeken naar de ratio achter standpunten en de nuances daar om heen, om die mee te nemen naar ons verhaal in de media?
Bram: Nee, daar ben ik het niet mee eens. Ik snap dat het een ambitie is, maar dat kan niet. Op een gegeven moment moet je een mening hebben. (…) Stel iets is controversieel, maar de meerderheid is ervoor, dan wordt dat gewoon het verhaal. Ook bijvoorbeeld over de slavernij excuses, daar zijn wij op tegen. Dan zal Michiel ook bij BNR The Friday Move stellen dat excuses symboolpolitiek is. En zo vind ik ook dat het moet zijn.
Ons politiek programma is een sociaal-liberaal verhaal met een paar rechtse hobbies, zeg ik maar altijd.
Koenraad: Zijn er dan ook thematieken die je persoonlijk heel erg aan het hart gaan?
Bram: Toen ik nog niet in het hoofdbestuur zat vond ik het zelf heel belangrijk dat we op kansengelijkheid een verhaal kregen. Uiteindelijk maakte de maatregel me niet zoveel uit, maar ik vind dat wel een heel liberaal fundament. (…) Ik vind privacy een heel belangrijk onderwerp. Hoe we daarmee omgaan − met name dan vanuit de VVD en D66 − vind ik heel onliberaal. En dan op een wat abstracter niveau, vind ik de rol van de overheid bizar. De hoeveelheid dingen waar de overheid haar neus in steekt (…). En ook bijvoorbeeld die hele doorgeschoten compensatie: mensen die vijf keer modaal verdienen, kregen in december 200€. Dan vraag ik me af: “Jongens, waar zijn we mee bezig?”.
Sara: Dat is in principe nu toch ook het verhaal van de JOVD?
Bram: Naja, dat is natuurlijk ook iets dat is gelegitimeerd in het politiek programma. We hebben bijvoorbeeld een actie gedaan tegen de “compensatie-samenleving”. Nu was dat verhaal meer in lijn met de VVD, dus dan kom je ook niet zo snel op de voorpagina van De Volkskrant.
Sara: Tweets van de JOVD gaan viral en daar onttrekt de media onze mening ook uit. Zo werd laatst in Buitenhof verwezen naar de JOVD direct via een tweetje. Wiens idee was het tweets en filmpjes te plaatsen?
Bram: Wij als Driehoek − ikzelf ook − vonden het belangrijk toen we begonnen dit jaar, om als JOVD een modern mediabeleid te hebben. Dat zijn dus niet alleen maar kranten maar ook Twitter, filmpjes, Instagram-reels etc. En met de Driehoek bedenken we dan welke standpunten we dan ten gehore brengen. Maar als het over de filmpjes gaat gaan de credits toch echt wel naar Tim (Pompstra, red.).
Koenraad: Maar wie zit er nu op het Twitter-account te tweeten? Komt de inhoud van de tweets van jou af en post iemand anders ze? Hoe zit dat?
Bram: We hebben als Driehoek allemaal toegang tot het Twitter-account maar meestal posten ik of Michiel (Suijker, red.) de tweets.
Sara: Deel je dan wel eerst de inhoud van tweets met Mauk (Bresser, red.) en Michiel?
Bram: Zeker! Zeker de grote tweets die worden inderdaad wel besproken.
Koenraad: Geen product van constipatie, dus. Maar desalniettemin, ik zag onlangs een draadje van tweets voorbij komen van de JOVD, die werden gedeeld in een groepsapp. Die gingen over de motie-Stoffer (SGP). Uit wiens koker kwamen die eigenlijk? Kwam dat van jou? Van Michiel? Van Mauk?
Bram: Ja jongens, ik wil niet flauw doen maar ik ga geen uitspraken doen over uit wiens koker die tweets kwamen…
Sara: Dat hoeft natuurlijk ook niet. Ik wilde het eigenlijk algemener trekken. Als er dan een tweet gedeeld wordt, wordt er dan even goed gekeken naar het politiek programma als bij een opiniestuk?
Bram: Naja, dat is natuurlijk wel het nadeel van Twitter: je moet heel snel op dingen reageren. Snelheid is heel belangrijk. En ja, Twitter is gewoon een ander medium met zijn eigen regels en mores. Dat is nu allemaal wat schreeuwerig en wat rellerig dus dat zal altijd een ander karakter krijgen dan een opiniestuk.
Sara: Naar mijn indruk heb je behoorlijk veel contacten bij kranten en journalisten gelegd. Hoe ging dat?
Bram: Ja, dat was in het begin heel veel. Nu ken ik de meeste wel, dus dan probeer ik de banden warm te houden met een appje of een koffietje. In het begin was dat inderdaad wel iets wat ik erg veel deed. Gewoon heel veel appen (…). Ik moet ook bekennen dat ik dat ook wel leuk vind. Bij het leggen van contacten moet je wel iets te bieden hebben. Dat is iets waarvan ik zie dat af en toe niet goed gaat. Journalisten moet je niet benaderen als mensen die negatief over je willen doen. Journalisten hebben een belang, namelijk een krant maken. Als vereniging heb je ook een belang, namelijk je verhaal ten gehore brengen. (…)
Sara: Is dat ook brutaal doen?
Bram: Als je een koffietje gaat drinken moet je dat echt niet doen, ik ben ook maar een studentje van 21. Maar als het AD belt en ze willen een quote, dan zeg ik gewoon dat ze over tien minuten even moeten terugbellen. Je moet niet over je heen laten lopen. Dan moet je wél brutaal zijn. Verder zijn het geen Amerikaanse House of Cards toestanden overigens.
Koenraad: Nu je er toch over begint, hebben jullie als hoofdbestuur nog boze belletjes van de VVD gehad? Want dat is namelijk een eeuwig terugkerend verhaal van oud-JOVD’ers.
Bram: Nee. Als de VVD ons een boos belletje zou doen, zou dat gesprek sowieso vertrouwelijk blijven. Maar ik heb ze nog niet gehad. Ik heb er weleens naar gevraagd en de VVD zegt dat we als JOVD soms standpunten hebben waar de gemiddelde VVD-kiezer niet op zit te wachten, dat is heel eerlijk van ze. Bij dat soort gesprekken gaat het wel om de inhoud. Wat we als hoofdbestuur niet willen, is dat we het over personen laten gaan (…) dat is wel een politieke trend. Ik denk ook dat mensen daar wel klaar mee zijn. Jongeren ook. Dat scheelt voor zo’n VVD ook wel. We gaan niet roepen dat Mark Rutte weg moet ofzo.
Koenraad: Bram, tot slot. Net zoals een verboden-voor-onbevoegden-bordje lonkt als een uitnodiging, zo lonkt de vraag waar je zelf mee kwam alvorens dit interview ook als een uitnodiging. Alhoewel je aangeeft geen antwoord te willen geven op de vraag over eventuele ambities voor volgend bestuursjaar stel ik hem toch: sta je open om door te gaan in het hoofdbestuur?
Bram: ” Ik sta voor alles open.”