9 december 2022
Leestijd: ca. 4 minuten
‘En ze leefden nog lang en gelukkig’, een veel gehoorde afsluiter van sprookjes die we in onze jeugd hebben gehoord. Een sprookje, dat is precies wat deze zin je probeert te vertellen. Ondanks het recht op een lang en gelukkig leven is dit niet voor iedereen weggelegd. Waar vanuit het klassiek liberale gedachtegoed wordt uitgegaan van gelijke kansen in het leven, lijkt de VVD haar eigen liberale geluid te horen als het aankomt op de erfbelasting. De jongerenorganisatie van de VVD kan haar moederpartij zoals wel vaker misschien een lesje in het liberalisme geven, getuige een recent artikel in de Volkskrant .
“De jongerenorganisatie van de VVD kan haar moederpartij zoals wel vaker misschien een lesje in het liberalisme geven”
De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) is groot voorstander van individuele vrijheid . Iedereen zou de vrijheid moeten hebben zichzelf te kunnen ontplooien. Vanuit deze redenering kan dan ook gesteld worden dat belastingen deze individuele vrijheid inperken. Toch vraagt, naar mijn mening, een zelfregulerend systeem van meritocratische beloningen om gelijke kansen. Het JOVD-hoofdbestuur laat zich niet ongehoord en komt dan ook met het statement naar buiten dat haar moederpartij een belangrijk basisbeginsel uit het oog verliest: een gelijke startpositie. Waar de VVD namelijk streeft naar gelijke kansen binnen onze samenleving en dus stelt dat eenieder in de basis gelijk is, werkt de huidige erfbelasting de kansenongelijkheid in de hand. Het erven van geld kan worden aangemerkt als een ‘onverdiend’ inkomen, geld waar niet door jezelf voor gewerkt is. Een individu heeft niet zelf in de hand wat hij of zij zal erven, maar is wel in staat de individuele keuze te maken zijn of haar hele leven hard te werken.
“Hard werken moet altijd lonen, aldus de VVD”
Velen van ons zijn dan ook met het idee van hard werken opgegroeid, want succes is maakbaar. ‘Nederlanders verdienen hun geld door hard te werken’, stelt de VVD dan ook, als het aankomt op belastingen. Door overheidsuitgaven te limiteren tot het hoogstnoodzakelijke, kunnen belastingen worden verlaagd, waardoor mensen de vrijheid hebben om hun eigen keuzes te maken. Echter, is deze ‘vrijheid’ niet zo voor de hand liggend. Het speelveld van vrije keuzes neemt toe naarmate het succes en vermogen toeneemt. Onderwijs, zorg en huisvesting zijn daadwerkelijk een keuze voor kinderen van deze welvarende ouders, terwijl voor anderen deze keuze indirect gemaakt wordt.
De VVD stelt dan ook vanuit het liberale standpunt dat hard werken zal leiden tot de vrije keuze van gelduitgaven. Toch is het JOVD-hoofdbestuur sceptisch, en stellen zij dat niet langer eigen inzet maar je afkomst doorslaggevend zal zijn voor het behalen van succes. Het meritocratische gedachtegoed van het behalen van succes op basis van eigen verdienste sluit hier dan ook goed op aan; hard werken moet altijd lonen, aldus de VVD. Maar in hoeverre wordt hard werken beloond? Volgens het JOVD-hoofdbestuur bevinden we ons in een land waarin men slapend rijker wordt, en werkend armer. Het hard werken leidt vaak tot het wegvallen van bepaalde subsidies en tegemoetkomingen. Netto gaat men er dus op achteruit door meer in plaats van minder te werken.
Dat iemand minder belasting betaalt over het geërfde kapitaal van zijn of haar ouders leidt, in tegenstelling tot belasting over het inkomen uit werk, niet alleen tot ongelijke kansen maar doet ook afbreuk aan het liberale gedachtegoed. Het idee dat de sociaaleconomische positie van een individu gebaseerd is op zijn of haar verdiensten lijkt dan ook achterhaald binnen onze samenleving.
Ik ben van mening dat een erfenis berust op een leven lang hard werken met eerlijk verdiend geld, een gift met emotionele waarde. Over een inkomen heeft iemand zijn of haar hele leven belasting betaald, wat een dubbele belasting op dit vermogen, namelijk een erfbelasting, als onverenigbaar zou kunnen maken. Ouders werken hard aan het beteren van de toekomst van hun kinderen. Als erfgenaam zou je trots zijn op deze onvoorwaardelijke liefde van je ouders.
Maar, een erfenis wordt overgedragen aan iemand die misschien niet zijn of haar hele leven hard heeft gewerkt, of zal werken. De kinderen van zeer vermogende ouders hebben immers de vrije keuze om de rest van hun leven niet te hoeven werken. Deze kleine doch groeiende groep bevoorrechten heeft een flinke voorsprong op de rest van de maatschappij. Deze vermogensongelijkheid zorgt ervoor dat het merendeel van de maatschappij nog zo hard kan werken, maar nooit deel uit zal maken van dit kleine selecte groepje vermogensbeheerders.
“Waren dit slimme praatjes, of beschikt onze jongerenorganisatie over een visionair verhaal?”
Ik ben opgegroeid met het idee van de self-made (wo)man, een droom van hard werken en het bereiken van succes. Ook wel het krijgen van kansen en deze benutten. Alleen moet je deze kansen wel krijgen. Het bezitten van kwaliteiten als intelligentie en talent zijn namelijk niet voldoende. De vermogende groep is in de positie haar opvolgende generaties te bevoordelen, wat tot ongelijke kansen voor anderen leidt.
Het verhogen van de erfbelasting zal de ongelijkheid indammen en iedereen voorzien van een eerlijkere startpositie in het leven. Het JOVD-hoofdbestuur wist dan ook met haar standpunt flink in de Volkskrant te scoren. Waren dit slimme praatjes, of beschikt onze jongerenorganisatie over een visionair verhaal? Waar het in de moederpartij nog soms ontbreekt, weet de JOVD een duidelijk liberaal verhaal uit te stralen, en verder dan alleen stikstof praatjes te houden. Als liberaal pleit ik dan ook voor gelijke kansen, échte gelijke kansen. Een startpositie waarin ieder individu de vrijheid heeft naar zijn of haar verlangens keuzes te maken, zichzelf volledig te kunnen ontplooien en het geluk op te zoeken. Per slot van rekening heeft iedereen recht op een lang een gelukkig leven. Dit dient dan ook niet langer een sprookje te zijn, maar moet werkelijkheid worden.